De energiecrisis waar we in zitten is niet alleen een kwestie meer van hoge energieprijzen en zorgen over de leveringszekerheid. De crisis sijpelt in steeds meer aspecten van onze samenleving door wat daarmee een impuls geeft aan de verandering van ons energiesysteem. De effecten zijn ook steeds duidelijker zichtbaar in verwante systemen, waaronder bijvoorbeeld het economische systeem. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) verwacht dat 1/3^e van de wereldeconomie in 2023 in een recessie zal belanden.

De indicatoren over de Europese economie slaan daarnaast ook niet de goede kant op uit. De Euro Area ZEW Economic Sentiment Index (peiling van het optimisme over de economische ontwikkelingen van de komende 6 maanden onder financieel- en economie experts) staat rond het laagste punt in 14 jaar tijd (via Reuters).

Het zijn vooral de hoge gasprijzen die er voor zorgen dat met name de energie-intensieve industrie het moet ontgelden. De industrie is in Europa verantwoordelijk voor ongeveer 27-28% van de Europese gasvraag (via FT). Fabrieken zoeken nu inventieve methoden om hun gasvraag te beperken, sommigen sluiten tijdelijk hun deuren. De vraag is wat voor effect de energiecrisis gaat hebben op de concurrentiepositie van de Europese industrie, dat toch verantwoordelijk is voor 15 procent (35 miljoen mensen) van de arbeidsplekken in Europa. Een onderwerp dat nu ook steeds duidelijker naar voren komt op de politieke radar.

Voor huishoudens en MKB was ruim twee weken geleden al een regeling ingesteld (zie Rijksoverheid). Deze curatieve maatregel is er met name op gericht om op de korte termijn een stuk koopkracht en bestaanszekerheid te waarborgen. Voor op de langere termijn is het belangrijk dat we de energietransitie versnellen; minder verbruiken en wat we verbruiken, lokaal opwekken op een duurzame manier. Daarmee kunnen we in de toekomst curatieve maatregelen voorkomen.

De marktprijs van aardgas voor CAL-23 is deze week gedaald naar 1,502 €/m3, exclusief opslagen van de leverancier.

Het milde weer en veel wind zorgt voor een druk op de gasprijzen voor op de korte termijn (spotprijs en november). De prijzen voor op de middellange termijn (bijv. Q1 2023) dalen minder sterk mee. Dit komt net name door onzekerheid over de beschikbaarheid, dat sterk afhangt van de leveranties en het komende winterweer.

Voor deze winter lijkt de leveringszekerheid van aardgas niet in het geding te komen. De gasopslagen zijn voldoende gevuld en de winter is gestart met erg gematigde temperaturen. Dit jaar hebben we de gasopslagen nog kunnen vullen met deels Russisch gas. Voor nu ligt de focus met name op deze winter, maar de vraag die gaat komen is; hoe gaan we die gasopslagen volgend jaar vullen mogelijk zonder Russisch gas? Een vraag waarop de komende tijd een antwoord zal moeten worden gevonden.

De marktprijs van elektriciteit voor CAL-23 is deze week gedaald tot een prijs van 373 €/MWh voor BaseLoad, exclusief opslagen.

De elektriciteitsprijzen zijn deze week mee gedaald met de dalende gas- en kolenprijzen. Een deel van deze daling is toe te schrijven aan het milde winterweer. Daarnaast zorgde het langer openhouden van een drietal Duitse kerncentrales voor een stukje opluchting in de markt.

Olieprijs is deze week gedaald tot de prijs 92 dollar per vat Brent olie. Dit is toe te schrijven aan het verslechterende economische sentiment. De vraag naar olie zal waarschijnlijk verminderen door afnemende economische activiteit.

CO2

De prijs van een EUA CO2-recht is deze week licht gedaald tot 67 euro per ton CO2.

De CO2 markt wordt enerzijds in de greep gehouden door de plannen van de Europese Commissie met betrekking tot de markthervormingen en het vervroegd veilen van CO2 rechten. Anderzijds is er op de korte termijn sprake van een prijsdrukkend effect door onzekerheid over de economie, een dreigende recessie, vraagvernietiging door hoge energieprijzen, warme temperaturen en veel wind.