Week 48

De prijs van aardgas voor CAL-22 is deze week gestegen met een enkele procent tot 0,5574 €/m3, exclusief opslagen. De prijs van aardgas wordt momenteel sterk gedreven door het naderende koude weer en zorgt waarschijnlijk voor hogere prijzen.

De hoge prijzen van aardgas vinden (deels) ook hun oorsprong in de hoge vraag naar gas om de gasbergingen te vullen. Nederland beschikt namelijk over gasbergingen en die moeten ieder jaar voor de winter worden gevuld. Nederland loopt echter achter met het vullen van de bergingen. De kans op een krappe winter met gastekorten blijft reëel. De gasbergingen waren vorig jaar rond deze tijd voor 82% gevuld, dat is nu nog maar 55%.

In tegenstelling tot aardgas is de prijs van olie (Brent) deze week gedaald tot 69 dollar per vat, ruim 10 dollar minder dan een maand geleden. Oorzaak hiervan zijn de dreigende lockdowns die landen waarschijnlijk weer moeten aankondigen vanwege de omikronvariant van het coronavirus.

De marktprijs van elektriciteit voor CAL-22 is deze week gestegen met vijf procent tot een prijs van 174,38 €/MWh voor PeakLoad, exclusief opslagen. De oorzaken van deze torenhoge prijzen zijn week in en week uit te vinden in de hoge gasprijs en de prijzen voor CO2 rechten. Deze twee factoren werken flink door in de prijs van elektriciteit; het gros van onze elektriciteit wordt namelijk opgewekt door gascentrales en die moeten onder andere CO2-emissierechten betalen.

De gascentrales die de elektriciteitsopwekking voor een groot gedeelte voor hun rekening nemen, krijgen sinds kort bijval van de kolencentrales. Op dagen dat er weinig wind is en dus weinig windenergie wordt opgewekt, is Nederland een enorme exporteur van elektriciteit opgewekt door kolen. In Nederland draaien de kolencentrales momenteel bovendien op volle toeren doordat de prijs van steenkool flink is gedaald. Dit is echter een kwalijke zaak aangezien verbranding van kolen meer CO2 uitstoot dan verbranding van aardgas.

De CO2 die wordt uitgestoten wordt belast door de (EUA) CO2-emissierechten; industrieën moeten per ton CO2 die zij uitstoten een CO2-emissierecht kopen. De prijs van een CO2-emissierecht bevindt zich al bijna een jaar in een constante stijgende lijn. Binnen een jaar is deze prijs gestegen van ongeveer 35 euro per recht naar 76 euro per recht.

Dit systeem van CO2-emissierechten, het Europese emissiehandelssysteem, is bedoeld om bedrijven financieel te dwingen om naar minder CO2-uitstotende processen te kijken. Zodra de kosten van de CO2-rechten hoger zijn dan het voorkomen van CO2-uitstoot, wordt het interessant voor bedrijven om maatregelen te nemen. Ieder jaar worden er minder CO2-emissierechten vrijgegeven waardoor de prijs stijgt en er dus (theoretisch) minder CO2 zal worden uitgestoten.

Het uitstoten van minder CO2 is een doel waar elk land naar streeft, ook Nederland. Nederland kwam daarom deze week met het bericht dat zij de kolencentrale in Rotterdam hoogstwaarschijnlijk gaan sluiten, prijskaartje: 212,5 miljoen euro.

Staatssecretaris Dilan Yeşilgöz-Zegerius (Economische Zaken en Klimaat, VVD) schreef dinsdag aan de kamer dat de sluiting van de centrale zal zorgen voor een CO2-reductie van drie megaton. Dit is een mooi (toekomstig) resultaat, alleen is het jammer dat onderaan de streep het effect nul kan zijn op Europees niveau.

Bij sluiting van de centrale stoot deze geen CO2 meer uit. Alleen gaat Nederland niet minder elektriciteit verbruiken; de stroom moet dus ergens anders vandaan worden gehaald. Nederland beschikt nog niet over voldoende duurzame producenten om dit gat op te vangen, waardoor andere fossiel gestookte centrales extra moeten gaan draaien. De andere centrales kunnen dan gascentrales zijn; die stoten voor de helft minder CO2 uit dan kolen. De verwachting is echter dat een groot deel zal komen van Duitse steen- of bruinkoolcentrales; die stoten meer CO2 uit dan de Nederlandse kolencentrale in Rotterdam.

Experts zeggen dat dit probleem kan worden voorkomen door de CO2-emissierechten van de Rotterdamse kolencentrale van de CO2-markt te halen. Alleen is het ministerie dat niet van plan. Het gevolg hiervan is dat het sluiten van de centrale potentieel geen enkel nut heeft; een ander bedrijf kan namelijk de CO2-emissierechten van de Rotterdamse kolencentrale simpelweg overnemen en in hun plaats de drie megaton CO2 uitstoten. Kortom, de sluiting heeft alleen zin als de CO2-emissierechten van de markt worden gehaald, pas dan wordt er daadwerkelijk drie megaton aan CO2 uitstoot bespaard.