Week 2

Goed nieuws! De opwek van duurzame elektriciteit is deze week met 12,5% toegenomen ten opzichte van de week hiervoor. In deze toename is het vooral het weer geweest dat een belangrijke rol heeft gespeeld.

Door meer wind is 51,4% elektriciteit duurzaam
De wind is deze week sterker dan vorige week, zelfs sterker dan wat gemiddeld is voor deze tijd in het jaar. Die toegenomen wind zorgt ervoor dat de windturbines op land en op zee meer hebben kunnen opwekken. Deze week is maar liefst 51,4% van de elektriciteit opgewekt uit hernieuwbare bronnen; en staat equivalent aan het verbruik van 339.000 huishoudens op jaarbasis.

Meer zonuren in zicht
Die toegenomen wind is echter wel gepaard gegaan met bewolking en neerslag. Daardoor is de opwek van zonne-energie lager uitgevallen dan gemiddeld. Gelukkig hebben we het ‘winterpunt’ (beter bekend als de kortste dag) op 21 december gehad en worden de dagen weer langer.

Minder warmtevraag door warmere zeewind
De toegenomen wind kwam uit de zuid/west hoek. Omdat de zee minder is afgekoeld is de zeewind warmen. Onze buitentemperatuur was (en is) dus hoog voor de tijd van het jaar. Dit heeft een gunstig effect op de warmtevraag, en daarmee ook op de vraag naar elektriciteit en gas voor warmteopwekking.

Met ingang van dit jaar houden we jou als lezer ook op de hoogte van de ontwikkelingen op onze Energiemarktplaats. Onze portfolioanalist Boris Steenhuis deelt elke week de laatste ontwikkelingen. Deze week een korte introductie van de Energiemarktplaats en een vergelijk met de EPEX.

Systeemverandering
Het overstappen op meer duurzame opwek heeft gevolgen voor de werking van ons energiesysteem. We wekken steeds meer hernieuwbare energie op, waardoor dit aandeel stijgt. De transitie blijft echter niet bij het realiseren van meer duurzame opwek; het vereist ook veranderingen van de gebruikers van dit systeem. We worden afhankelijker van de wind & zon en gaan daarmee van een vraag gestuurd systeem naar een aanbod gedreven systeem. Dit betekent dat we op een andere manier gebruik moeten maken van de energie die tot ons beschikking staat maar ook van de infrastructuur. Dit vereist nieuwe regels, een nieuwe manier van handelen op de energiebeurzen, maar ook een sociale verandering (meer flexibiliteit in ons gedrag). Een deel van die veranderingen in de markt heeft collega Matthijs Nijpels eerder al gevat in het volgende artikel: De Groene en de Grijze Energiemarkt.

Energiesysteem 2.0 – de marktplaats
Als Groendus leveren we een uniek aandeel in dit energiesysteem 2.0. We koppelen de opwek van producenten direct én gelijktijdig aan de consumptie van afnemers. We maken inzichtelijk waar geproduceerde energie op datzelfde moment verbruikt wordt. In 2022 is aantal deelnemers van de Energiemarktplaats verdubbeld. We helpen onze klanten naar zoveel mogelijk gelijktijdigheid in opwek en verbruik. Bij sommigen behaalden we maar liefst 80%. Voor hen hoefden we maar 20% van hun verbruik in te kopen op de traditionele energiemarkt.

De ontwikkeling van de marktplaats staat niet stil. De focus gaat de komende periode uit naar het koppelen van nog meer producenten en afnemers waardoor de gelijktijdigheid nog groter wordt. Daarnaast zullen we ook het platform verder ontwikkelen waardoor het nog makkelijker moet worden om als klant een koppeling te maken. En in combinatie met energieopslag en energiesturing komen we steeds dichter bij onze missie; schone en betaalbare energie voor iedereen.

Energiemarktplaats versus dag-vooruitmarkt
Om een indruk te geven van prijsontwikkeling op de Energiemarktplaats vergelijken we deze met de dag-vooruitmarkt. Om deze vergelijking te trekken, kijken we naar de energie die we zelf opwekken met onze eigen zonnestroomcentrales. Op dit moment worden voor deze zonnecentrales prijsafspraken gemaakt variërend van 1 tot 15 jaar durende looptijden. Voor de 1 jaar durende contracten geldt nu een gemiddelde prijs van €136 per MWh. Bij het sluiten van dit type contract heeft de afnemer dus voor zijn gelijktijdige gedeelte een vaste prijsafspraak.

Maar hoe verhoudt deze prijs zich tot de dagvooruitmarkt (bijv. de EPEX)? In de afgelopen 6 maanden is de gemiddelde prijs op de EPEX beurs €264 per MWh geweest. De prijs die wordt gehanteerd op de Energiemarktplaats ligt dus ruim onder het gemiddelde van de afgelopen 6 maanden. Daarnaast is het op de Energiemarktplaats ook mogelijk om te kiezen voor een EPEX volgend tarief.

Dus naast het gegarandeerd duurzaam inkopen is het ook nu nog financieel aantrekkelijk om deze stroom via de marktplaats in te kopen. Dit in tegenstelling tot het aangaan van, de op dit moment gangbare, variabele energiecontracten. In deze variabele energiecontracten is het onduidelijk waar de leverancier de energie inkoopt, dit kan deels op de dag-vooruitmarkt zijn, maar ook voor een gedeelte vastgezet voor langere termijn. Deze leverancier houdt dus rekening met mogelijke prijsveranderingen in de markt, waarvan de risico’s worden ingeprijsd in de stroomprijs. Deze leverancier wil immers niet met een hoop duur ingekochte stroom blijven zitten.

EPEX in de afgelopen dagen

De afgelopen periode is er een daling in de EPEX waargenomen. Voor de afgelopen 30 dagen was dit €141 en voor gisteren €86. In onderstaande afbeelding wordt hiervan een duidelijk overzicht gegeven. Daarbij moet wel vermeld worden dat de €86 een gemiddelde is van alle uren op de dag. De prijzen rond 02:00 ’s nachts van bijna €0 drukten de prijzen van €103 tot €157 overdag.

Een verklaring van de daling in de afgelopen periode is de toegenomen wind en het zachte natte weer. Het weer blijkt immers een bepalende factor te zijn in de prijszetting op de spotmarkten. De wind blaast nu hard en is vrij constant, waarmee de beschikbare windcapaciteit op rond de 7 GW komt. Ook de beschikbaarheid van de Franse nucleaire centrales is verbeterd, wat in met name noordwest Europa voor lagere prijzen zorgt.

Als derde onderdeel in deze marktupdate behandelen we de fundamentals en de termijnprijzen. Waarbij de eerste ten grondslag ligt aan de tweede. In onderstaande afbeelding is duidelijk te zien dat er deze week niet zulke grote veranderingen zijn geweest zoals we ondertussen gewend zijn van de afgelopen periode.

De prijs voor gas op de dagvooruitmarkt vertoont nog steeds een dalende trend door het ruime aanbod van LNG, het aanhoudende zachte weer en de toegenomen elektriciteitsopwekking uit windenergie. Gascentrales die elektriciteit produceren staan op dit moment veelal uit vanwege een zogenoemde zeer negatieve ‘spark spread’. Dit houdt in dat de marge die gemaakt wordt door een gasgestookte elektriciteitscentrale negatief is. De inkoop van gas is dus duurder dan de verkoop van elektriciteit die gemaakt wordt met dit gas.

De olieprijs is iets geklommen in de afgelopen dagen. Een deel is te verklaren door het verwachte afkoelen van de Amerikaanse inflatie en de daarmee gepaarde economische activiteit. Daarnaast neemt de vraag naar olie toe in China, vermoedelijk door de soepelere coronaregels. Analisten verwachten de komende periode een verdere stijging doordat productiebeperkingen van olieproducerende landen in het verschiet ligt.

Voor kolen en CO2 is er weinig nieuws te melden. De prijzen schommelen een beetje rond hetzelfde punt. De vraag naar steenkolen is iets afgenomen door het warme weer en de energiebesparingsinitiatieven in Europa. Het aanbod blijft echter goed. Daarmee gepaard gaande schommelt ook de prijs van CO2 rechten. De vraag naar gas en kolen ligt lager en daarmee ook de vraag naar emissierechten.

In de termijnprijzen zien we de daling van de fundamentals terug (zie afbeelding hieronder). De marktprijs van elektriciteit van CAL-24 is deze week gedaald naar 164,44 €/MWh voor Baseload (excl. opslagen). Voor gas geldt dat de prijs van CAL-24 is gezakt naar 0,67 €/m3 (excl. opslagen).

Het is met name de dalende trend van de prijs van gas dat zorgt voor de daling van de termijnprijzen. Europe geniet op dit moment nog van een ruim aanbod aan LNG import, wat samen met de overwegend gematigde temperaturen zorgt voor ruim voldoende aanbod van gas. De gasopslagen zijn ook nog goed gevuld, (EU 82,6%, NL 76,3%) waardoor de markt zich vooralsnog geen zorgen lijkt te maken over volgend jaar. Grondstofanalisten en marktkenners waarschuwen echter voor een mogelijke opleving van de Aziatische gasvraag. Ook daar is de gasvraag op dit moment laag door de zachte winter. Echter bij het opveren van de vraag in Azië, zou het aanbod in Europa zomaar ineens terug kunnen lopen. Europa zou dan in een strijd komen met Azië, iets wat vanzelfsprekend de prijzen sterk zou doen oplopen.