Aan de slag met de transformatie van de energietransitie!

In het energiesysteem van de toekomst blijven zowel elektronen als moleculen een belangrijke rol spelen. Momenteel bestaat de energiemix van ons land voor een kwart uit elektriciteit en voor driekwart uit moleculen. Zelfs na elektrificatie zal straks waarschijnlijk nog minstens de helft uit moleculen bestaan die CO2-neutraal moeten zijn.

Vooral in lastig te vergroenen sectoren, zoals de zware industrie en vrachtvervoer, gaan we de komende jaren veel veranderingen zien. In deze sectoren is de vergroening tot nu toe moeizaam verlopen. Hier bleek elektrificatie nog geen realistische oplossing te zijn. Voor bepaalde industriële processen zijn namelijk dermate hoge temperaturen of een zodanig grote hoeveelheid brandstof vereist, dat deze (nog) niet op elektriciteit kunnen draaien.

Om ook deze sectoren koolstofvrij te maken, vindt er nu een verschuiving plaats van zuiver hernieuwbare elektriciteitsprojecten naar meer complexe projecten. Dit zijn bijvoorbeeld de geïntegreerde offshore wind- en waterstofprojecten.anig grote hoeveelheid brandstof vereist, dat deze (nog) niet op elektriciteit kunnen draaien.

Vanwege de enorme complexiteit hebben deze projecten ongekend lange doorlooptijden. Dat maakt het alleen maar belangrijker om nu al verder te kijken dan 2030 en daarmee aan de slag te gaan. In de ideale situatie is er perfect beleid ontworpen en geïmplementeerd, en zijn zaken als subsidies en kostenefficiëntie optimaal geregeld. Maar we hebben geen tijd om daar op te wachten.

Een mooi voorbeeld vind ik de Nederlandse aanpak om de mobiliteitsdoelen te bereiken. De overheid subsidieerde elektrische auto’s intensief om de verkoop ervan te bevorderen. Dit creëerde de vraag naar een oplaadinfrastructuur, waardoor deze landelijk uitgerold kon worden. Zo ontstond (mede) door overheidsbeleid een vraaggestuurde omslag naar elektrisch rijden. Dit maakt het pad vrij naar emissieloos rijden zodra de Nederlandse elektriciteitsvoorziening volledig hernieuwbaar is. In 2022 was slechts 44% van onze elektriciteit groen, dus het perfecte einddoel is nog niet bereikt. Maar het is wel een goed alternatief voor de volledige fossiele mobiliteit die we tot voor kort hadden.

Deze pragmatische aanpak kunnen we doortrekken naar andere gebieden. Bijvoorbeeld met de ontwikkeling van de infrastructuur voor waterstof door het uitbouwen van capaciteit aan elektrolysers, tegelijk met het verder vergroenen van het elektriciteitsnetwerk. Het enige risico is dat de elektrolysers tijdelijk worden gevoed met grijze stroom. Dat is weliswaar geen perfecte situatie, maar wel een goed alternatief ten opzichte van de status quo en een noodzakelijke stap om de perfecte situatie te bereiken. Het stimuleert bovendien de vraag naar groene stroom, wat uiteindelijk tot voldoende aanbod van de markt zal leiden. In het Global Hydrogen Report ‘Making it happen’ wordt dit perspectief uitgebreid beschreven.

Kortom, de energietransitie vereist dat we ons niet alleen richten op snelle oplossingen voor de doelstelling in 2030. Het is essentieel dat we nu zaken in gang zetten voor structurele oplossingen op de lange termijn om klimaatneutraal in 2050 te zijn.

------------------

Deze column verscheen eerder in de Groendus Energietransitie Benchmark 2023.