Van groene stroomgarantie tot netbalancering: de batterij biedt balans én flexibiliteit

• Balans op het net met de batterij
• Wat is aFRR?  
• Passieve onbalansmarkt en aFRR
• Voorbeeld: Zonneveld De Punt
• Groene stroom en aFRR
• De veelzijdige inzet van de batterij 

In Nederland bouwen we volop aan nieuwe windturbines, zonnepanelen en batterijen. Dat is fantastisch voor onze duurzaamheidsdoelen, maar het maakt het elektriciteitssysteem ook minder voorspelbaar. Om alles in balans te houden, zijn snelle en flexibele energiebronnen essentieel.

Op dit moment spelen gascentrales nog een belangrijke rol in die flexibiliteit. Maar ook als er voldoende groene stroom beschikbaar is, moeten deze centrales op een minimumvermogen draaien om leveringszekerheid te garanderen. Dat leidt tot onnodige CO₂-uitstoot. Batterijen bieden een duurzaam alternatief. Ze maken het mogelijk om gascentrales vaker af te schakelen, waardoor ons elektriciteitssysteem verder verduurzaamt. 

Om onbalans in het elektriciteitsnet op te vangen, heeft TenneT drie instrumenten:

1. Frequency Containment Reserve (FCR): Primair reservevermogen.
2. Automatic Frequency Restoration Reserve (aFRR): Secundair regelvermogen.
3. Manual Frequency Restoration Reserve (mFRR): Tertiair noodvermogen.

Bij grote of langdurige onbalans wordt aFRR ingezet. Zodra TenneT dit activeert, moet de stroom binnen 5 minuten volledig beschikbaar zijn en elke 4 seconden worden aangepast aan de nieuwe situatie door op- of af te regelen.

• Opregelen: Extra stroom produceren of minder afnemen om een tekort op te vangen.
• Afregelen: Extra stroom afnemen of minder produceren om een overschot te corrigeren.

De aFRR-markt kent zowel vrijwillige biedingen als stand-by contracten met verplichte biedingen. Met deze twee soorten biedingen zorgt TenneT voor een stabiele en voorspelbare bijdrage aan het net. 

Bedrijven kunnen het elektriciteitsnet ondersteunen door hun eigen energiebronnen te sturen op de passieve onbalansmarkt, vaak gebaseerd op openbare data van TenneT. Deze markt is laagdrempelig en populair, maar door de toenemende volatiliteit ook risicovoller. Sturing op deze markt is niet altijd voorspelbaar en kan in snel veranderende omstandigheden zelfs verliesgevend zijn.

Balanceringsproducten zoals aFRR bieden hier een belangrijk alternatief. Omdat deze producten door TenneT worden afgeroepen en geleverd volgens strenge eisen, zijn ze betrouwbaarder. Bovendien wordt de voorspelbaarheid van deze flexibiliteit steeds meer gewaardeerd, wat terug te zien is in de marktbeloningen. Batterijen spelen hierin een cruciale rol, doordat ze snel en nauwkeurig kunnen reageren. 

De passieve onbalanssturing wordt steeds uitdagender door de onvoorspelbare schommelingen op het elektriciteitsnet. Momenten waarop het systeem razendsnel van tekorten naar overschotten omslaat (of andersom), kunnen niet alleen lastig te sturen zijn, maar zelfs verlies opleveren. In deze volatiele omstandigheden is het soms beter om niet of slechts beperkt bij te sturen, omdat de risico's groter zijn dan de potentiële voordelen.

De aFRR-markt biedt hier een oplossing: met voorspelbare en gecontroleerde flexibiliteit zorgen batterijen zoals die bij ons zonneveld De Punt voor stabiliteit, zonder dat dit gepaard gaat met het risico van verlies. Omdat we aFRR nu ook aanbieden, kan Groendus batterij-oplossingen nog efficiënter inzetten. Dit maakt batterijen een cruciale schakel in een toekomstbestendig energiesysteem, waarin duurzaamheid en rendement hand in hand gaan. 

1. Energieproducenten schatten meestal een dag van tevoren in hoeveel energie ze gaan opwekken.

2. De zon schijnt en de wind waait harder dan verwacht. Dit betekent dat er te veel stroom op het net zit! De batterij laadt op om het net te verlichten.

3. Geen zon en geen wind. Er is dus een tekort aan elektriciteit. Om deze reden levert de batterij extra elektriciteit aan het net, en ontlaadt.

Bij zowel passieve onbalans als aFRR draagt de batterij bij aan de balans van het net. Het grootste verschil is dat we bij passieve onbalans zelf een prognose maken van de onbalans en de vergoeding die hiervoor geldt op dat moment. Bij aFRR bepaalt Tennet hoeveel flexibiliteit er nodig is. We reserveren de flexibiliteit totdat we een signaal van TenneT krijgen om te beginnen met sturen. 

We zien bij Groendus steeds vaker bedrijven die tegen uitdagingen en kansen aanlopen waarbij batterijen een (deel van de) oplossing kunnen vormen:

• Groene evenementen: Bij de ArenA plaatsten we een batterij die hen helpt om voetbalwedstrijden en evenementen op 100% groene stroom te draaien.
• Groei zonder netverzwaring: Voor klanten zonder mogelijkheden tot netverzwaring maakt een (tijdelijke) batterij groei toch mogelijk. 
• Commerciële inzet: We sturen op verschillende markten om de batterij zo goed mogelijk te laten renderen voor onze klanten. Dit doen we vaak in combinatie met capaciteitsbewaking of andere toepassingen.

We zien batterijen als een sleuteltechnologie om bedrijven te helpen verduurzamen, groeien en tegelijkertijd de energietransitie te versnellen!  

Heb jij een batterij die nog slimmer aangestuurd kan worden voor netbalanceringsproducten zoals aFRR, schakel dan Groendus in als jouw BSP. Bekijk ook onze andere artikelen over energie-innovaties.